दक्षिण चीन समुद्रातील स्कारबोरो शोल वाद

23/04/2025
313

अलीकडेच चीनने फिलिपिन्सवर आरोप केला आहे की त्यांनी स्कारबोरो शोल परिसरातील विवादित पाण्यांमध्ये घुसखोरी केली आहे. दक्षिण चीन समुद्रातील (South China Sea - SCS) हा वाद बराच जुना असून या भागातील भू-राजकीय तणाव यामुळे सातत्याने चर्चेत असतो.

स्कारबोरो शोल म्हणजे काय?

स्कारबोरो शोल हे दक्षिण चीन समुद्रातील सर्वात मोठे अ‍ॅटॉल (उथळ समुद्रातील प्रवाळ संरचना) आहे. हे फिलिपिन्सच्या पश्चिमेला सुमारे 220 किमी अंतरावर स्थित आहे. भौगोलिकदृष्ट्या हे फिलिपिन्सच्या विशेष आर्थिक क्षेत्रात (Exclusive Economic Zone - EEZ) मोडते. आंतरराष्ट्रीय कायद्यानुसार विशेषतः संयुक्त राष्ट्र समुद्र कायदा परिषदेप्रमाणे (UNCLOS) फिलिपिन्सला या भागातील सागरी संसाधनांवर हक्क आहे.

परंतु, चीन या शोलवर दावा करत आहे. चीनचा असा दावा आहे की, १३व्या शतकापासून ही जागा त्यांचा ऐतिहासिक समुद्री प्रदेश आहे. ते "नाईन डॅश लाईन" नावाच्या मानचित्राच्या आधारावर हे क्षेत्र आपले असल्याचे सांगतात, जे दक्षिण चीन समुद्रातील मोठ्या भागावर चीनचा दावा दर्शवते.

या भागाचे महत्त्व काय आहे?

स्कारबोरो शोल हा समृद्ध सागरी जैवविविधतेचा भाग आहे. येथे शिंपले, समुद्री काकडी यांसारखी व्यावसायिकदृष्ट्या मौल्यवान सागरी जीव मोठ्या प्रमाणावर आढळतात. त्यामुळे हा भाग उत्पन्नदायक मासेमारी क्षेत्र म्हणून ओळखला जातो, आणि दोन्ही देशांच्या मच्छीमारांसाठी महत्त्वाचा आहे.

या भागातील इतर विवादित बेटे

स्कारबोरो शोल व्यतिरिक्त, दक्षिण चीन समुद्रात इतरही काही महत्त्वाची विवादित बेटे आहेत:

दक्षिण चीन समुद्राचे महत्त्व

दक्षिण चीन समुद्र हा पश्चिम पॅसिफिक महासागरातील एक किनारी समुद्र आहे. या समुद्राला खालील देशांची सीमा लागते:

हा समुद्र सागरी संपत्तीच्या दृष्टिकोनातून जितका महत्त्वाचा आहे, तितकाच तो जागतिक व्यापारासाठी मुख्य जलमार्ग असल्याने भौगोलिकदृष्ट्या देखील अत्यंत रणनीतिक मानला जातो.