UN80 उपक्रम: संयुक्त राष्ट्रांच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा आणि आधुनिकरणाचा प्रयत्न

19/03/2025
472

संयुक्त राष्ट्र संघ (UN) ही जगातील सर्वात मोठी आंतरराष्ट्रीय संस्था आहे, जी सुमारे 80 वर्षांपासून जागतिक शांती, सुरक्षा, विकास आणि मानवी हक्क यांसारख्या क्षेत्रांत कार्यरत आहे. मात्र, कालानुरूप संस्थेवर जबाबदाऱ्या वाढत गेल्या, संसाधनांचा कार्यक्षम वापर हा एक मोठा प्रश्न बनला, तसेच विविध शाखांमध्ये समन्वयाची कमतरता जाणवू लागली.

या सर्व गोष्टी ध्यानात घेऊन संयुक्त राष्ट्रांचे महासचिव अँटोनियो गुटेरेस यांनी ‘UN80 उपक्रम’ सुरू केला आहे. या उपक्रमाचा उद्देश म्हणजे संयुक्त राष्ट्र संघ अधिक कार्यक्षम, आधुनिक आणि उद्देशपूर्तीला पोषक बनवणे.

UN80 उपक्रम म्हणजे काय?

UN80 हा एक सुधारणा कार्यक्रम आहे, जो UN च्या अंतर्गत व्यवस्थापन, खर्च नियंत्रण आणि धोरण रचनामध्ये सुधारणा करण्यावर भर देतो. या उपक्रमाच्या माध्यमातून, संस्थेच्या कार्यपद्धतींचे मूल्यमापन करून त्यात आवश्यक सुधारणा केल्या जातील.

हा उपक्रम कोण राबवणार आहे?

UN80 उपक्रमाची मुख्य उद्दिष्टे

1. कार्यप्रणाली सुधारणा आणि कार्यक्षमतेत वाढ

संयुक्त राष्ट्र संघाकडे मोठ्या प्रमाणावर संसाधने उपलब्ध असली तरी त्यांचा पुरेपूर वापर होत नाही. काही ठिकाणी अनावश्यक खर्च होतो, काही ठिकाणी प्रक्रिया अधिक वेळखाऊ ठरतात. या सर्व बाबींमध्ये सुधारणा करण्यासाठी खालील गोष्टी केल्या जातील

2. जबाबदाऱ्या आणि धोरणांचे पुनरावलोकन

UN ची जबाबदारी दिवसेंदिवस वाढत आहे. 193 सदस्य देशांकडून वेळोवेळी नवीन संकल्पना आणि जबाबदाऱ्या देण्यात येतात. मात्र, त्यातील काही जबाबदाऱ्या कालबाह्य झालेल्या असू शकतात किंवा त्या वेगवेगळ्या विभागांतर्गत पुन्हा पुन्हा दिल्या जातात. त्यामुळे –

3. संयुक्त राष्ट्रांच्या संरचनेत सुधारणा आणि दीर्घकालीन बदल

संयुक्त राष्ट्र संघाची सध्याची रचना सुमारे 80 वर्षांपूर्वी ठरवली गेली होती. आजच्या काळात ती अधिक प्रभावी होण्यासाठी काही महत्त्वाचे बदल करणे गरजेचे आहे.

UN80 उपक्रमाचे महत्त्व

हा उपक्रम संयुक्त राष्ट्र संघाच्या भविष्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे. UN चे उद्दिष्ट जगभरात शांती, सहकार्य आणि विकास साध्य करणे हे आहे. मात्र, जर ही संस्था स्वतः कार्यक्षम आणि संगठित नसेल, तर तिचे उद्दिष्ट साध्य करणे कठीण होईल.

संयुक्त राष्ट्र संघाच्या प्रभावीपणावरच जागतिक शांती आणि विकास अवलंबून आहे. त्यामुळे UN80 हा एक महत्त्वाचा टप्पा असून, भविष्यातील आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी त्याचा मोठा फायदा होईल.