करिंपुझा वन्यजीव अभयारण्य (Karimpuzha Wildlife Sanctuary - Kerala)
भारतीय राज्यव्यवस्था नोट्स चालू घडामोडी आंतरराष्ट्रीय संबंध (IR) महत्त्वाचे रिपोर्ट्स आणि इंडेक्सेस पर्यावरणशास्र नोटस
Home / Blog / करिंपुझा वन्यजीव अभयारण्य (Karimpuzha Wildlife Sanctuary - Kerala)
एका अलीकडील प्राणी-सर्वेक्षणात करिंपुझा वन्यजीव अभयारण्यात ६३ नवीन प्रजातींची नोंद झाली आहे — यात ओडोनेट्स (dragonflies व damselflies), फुलपाखरे आणि पक्षी यांचा समावेश आहे.
स्थान:
- करिंपुझा अभयारण्य निलगिरीच्या पश्चिम उतारावर, केरळ राज्यातील मलप्पुरम जिल्ह्यात वसलेले आहे.
- याच्या पूर्वेला मुकुर्ती राष्ट्रीय उद्यान (तामिळनाडू) आहे.
- दक्षिणेला सायलेंट व्हॅली राष्ट्रीय उद्यान (केरळ) आहे.
- करिंपुझा’ हे नाव करिंपुझा नदीवरून आलेले आहे, ही नदी चालियार नदीची उपनदी आहे.
संवर्धन:
- हे अभयारण्य नीलगिरी जैवमंडळ राखीव क्षेत्राचा (Nilgiri Biosphere Reserve - NBR) भाग आहे, ज्याला UNESCO च्या Man and Biosphere Programme अंतर्गत मान्यता आहे.
- येथील अरण्य नीलांबूर हत्ती राखीव क्षेत्राचा (Nilambur Elephant Reserve - ER) भाग आहे. हा भारतातील चार अधिकृत हत्ती राखीव क्षेत्रांपैकी एक आहे.
वनस्पती प्रकार:
केरळमधील एकमेव जंगल क्षेत्र जेथे राज्यात आढळणारे सर्व सात प्रमुख अरण्य प्रकार आढळतात:- सदाहरित पावसाळी जंगल (Evergreen Rainforest)
- अर्ध-सदाहरित अरण्य (Semi-evergreen Forest)
- दमट पानगळ वन (Moist Deciduous Forest)
- उपोष्ण कटिबंधीय डोंगरी जंगल (Sub-tropical Hill Forest)
- उपोष्ण कटिबंधीय सवाना (Sub-tropical Savannah)
- पर्वतीय दमट समशीतोष्ण अरण्य (Montane Wet Temperate Forest)
- पर्वतीय दमट कुरण (Montane Wet Grasslands)
प्राणीजीव:
- मलबार माहशीर (Tor malabaricus) — जगातील एक अत्यंत दुर्मिळ व संकटग्रस्त मासा
- स्लेंडर लोरिस, निलगिरी तहर, वाघ, सिंह पुच्छ माकड, गवा (Indian Bison) इत्यादी दुर्मिळ प्राणी आढळतात.
आदिवासी समुदाय:
- चोलानायकन (Cholanaikans) — एक विशेष दुर्बल आदिवासी समूह (PVTG) (एकूण २१७ व्यक्ती व ५६ कुटुंबे)
- हे लोक जंगलावर उपजीविकेसाठी अवलंबून असून जंगल उत्पादनांशिवाय इतर उत्पादने (Non-Wood Forest Produce - NWFP) विकून उदरनिर्वाह करतात.
Subscribe Our Channel